امروز آغاز هفته ملي سلامت زنان است و براساس آخرين داده‌هاي موجود در اين زمينه شيوع آرتروز، سرطان پستان، استرس، اضافه وزن و كم‌تحركي، پوكي استخوان، ام‌اس، ديابت، بيماري‌هاي قلبي عروقي و كمبود ويتامين‌هاي مؤثر در سلامت در ميان زنان چشمگير‌تر است.
گسترش بيماري‌هاي غيرواگير زمينه ابتلا به بسياري از بيماري‌‌هاست. در جمعيت ۱۵ تا ۶۴ ساله كشورمان، ۱۹ درصد افراد داراي فشارخون بالا هستند، به‌طوري كه از هر 5ايراني، يك نفر دچار مشكل فشارخون بالاست. همچنين 3درصد افراد بين ۲۵ تا ۳۵ سالگي داراي كسترول بالا هستند. دكتر زهرا عبداللهي، رئيس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت گفت: براساس آخرين آمارهاي وزارت بهداشت، ۷6درصد مرگ‌وميرها در دنيا به‌علت بيماري‌هاي غيرواگير است. همچنين ۸۸درصد مردم ريزفاكتور تغذيه ناسالم را دارند كه روند هشداردهنده بيماري غيرواگير و اضافه‌وزن را به‌دنبال دارد. طبق پژوهش‌هاي صورت گرفته بيماري‌هاي قلبي‌عروقي، سرطان‌ها، ديابت و اضافه وزن شيوع بيشتري در بين مردم دارند و ۶۴ درصد زنان و ۵۴ درصد مردان كشور چاق هستند.
به گفته وي، روغن و قندوشكر مصرفي در خانه‌هاي ايراني‌ها بالاتر از حد لازم در كشور است و مصرف ميوه، سبزي، شير و لبنيات كمتر از نياز هر فرد است. نتيجه اين تغذيه شيوع اضافه وزن و چاقي در كشور است. با توجه به پايين‌بودن نرخ اشتغال در ايران، سهم زنان خانه‌دار در كاهش بيماري‌هاي غيرواگير با تغيير سبك زندگي بسيار كليدي است.
كم‌تحركي زنان ايراني سابقه طولاني دارد و هنوز هيچ برنامه جامعي براي رفع آن اجرا نشده است. اين در حالي است كه فقر حركتي اصلي‌ترين عامل ايجاد آسيب‌هاي فيزيولوژيك است كه از كودكي تا بلوغ و ميانسالي زنان را تهديد مي‌كند. وزير بهداشت چندي پيش اعلام كرد كه 96درصد از زنان و 83درصد از مردان كمبود فعاليت فيزيكي دارند. همچنين 92درصد از مردم در مناطق شهري و 82درصد در مناطق روستايي كمبود فعاليت فيزيكي دارند و تحرك فيزيكي دختر 13ساله با زن 50ساله فرقي ندارد.
دكتر محمدرضا وفا، متخصص تغذيه و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران در گفت‌وگو با همشهري با تأييد آمارهاي چاقي زنان در كشور گفت: نداشتن فرصت‌هاي برابر براي فعاليت فيزيكي يكي از دلايل چاق‌تر بودن زنان نسبت به مردان است. افزايش كالري دريافتي در چند دهه اخير تا ۱۰ برابر در همه جاي دنيا شايع شده است. خوراكي‌هاي مصرفي تراكم كالري دارند و به‌صورت فرآوري شده به بازار عرضه مي‌شوند.
وي گفت: تهيه غذاي سالم در خانواده‌ها با گسترش زندگي شهرنشيني كاهش يافته است؛ محصولاتي به سفره‌هاي ايراني راه پيدا كرده‌اند كه همزمان با وعده غذايي سرو مي‌شوند و كالري بسياري دارند. تنظيم كالري دريافتي به سواد تغذيه‌اي افراد مرتبط است اما از آنجا كه تحقيق سيستماتيك در مورد اين مسئله رفتاري صورت نگرفته فقط مي‌توان به ويژگي‌هاي فرهنگي ايرانيان اشاره كرد كه باعث چاقي بيشتر مي‌شود. در ايران غذا بيشتر از نياز پخته مي‌شود. زنان حاضرند غذا را بخورند ولي دور نريزند.
- آگاهي زنان روستايي و شهري به يك اندازه و بسيار كم است
از مهم‌ترين و شايع‌ترين بيماري‌هاي زنان ايراني، سرطان پستان است. اين بيماري به گفته متخصصان، متأسفانه در دير‌ترين زمان ممكن تشخيص داده مي‌شود. دكتر لعبت گرانپايه، جراح عمومي كه به واسطه نيكوكاري در سراسر كشور، برنده نخستين جايزه جهاني گوهرشاد است، در گفت‌وگو با همشهري در مورد بيماري‌هاي زناني كه در سال‌هاي متمادي با آنها سر و كار داشته است، گفت: بيماري‌هايي كه زنان در شهر‌هاي مختلف به آن دچار مي‌شوند با بقيه كشور متفاوت است ولي در برخي مناطق مرزي مانند خراسان جنوبي به‌دليل طوفان‌هاي خشك مشكلات چشمي در آنجا بيشتر است. از لحاظ بهداشتي نيز زنان هر چه سطح اقتصادي و فرهنگي‌شان پايين‌تر باشد كمتر بهداشت باروري را رعايت مي‌كنند. يكي از مشكلات بهداشت باروري كه در شهر‌هاي دورافتاده وجود دارد، اين است كه آنها يا در سنين پايين بارور مي‌شوند يا در سنين بالاي ۴۵ سال كه هر دو ريسك بالايي دارد. سطح سواد سلامت زنان روستايي و شهري ضمن اينكه خيلي پايين است، با هم خيلي هم فرق نمي‌كند.
شايع‌ترين بيماري كه در شهر‌هاي محروم و برخوردار به‌طور يكسان زنان را درگير مي‌كند، سرطان پستان است. دكتر لعبت گرانپايه در مورد اين سرطان كه نرخ جهاني آن نيز بالاست، گفت: سن ابتلا به سرطان پستان در ايران 10تا 15سال از ساير كشور‌ها پايين‌تر است. دليل آن كم‌بودن اطلاعات در اين زمينه است. با اينكه از ميان هر 7نفر يك نفر مبتلا به سرطان پستان است، بسياري از زنان اطلاعات زمينه‌اي ندارند و نمي‌دانند كه از چه سني بايد معاينات فردي و توسط متخصص انجام شود. حتي در شهري مثل تهران نيز ما شاهد سرطان‌هاي پيشرفته هستيم كه بخشي از آن به ناآگاهي و بخش ديگر آن به باور‌هاي غلطي برمي‌گردد كه براساس آن افراد تصور مي‌كنند هرگونه نمونه‌برداري (با سوزن يا جراحي) از بافت سينه منجر به گسترش سرطان پستان مي‌شود..
وي كه از هيأت مديره انجمن غيردولتي سبا (سلامت بانوان ايران) است، در مورد نحوه اطلاع‌رساني به زنان ايراني گفت: تجربه سال‌ها برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي به من ثابت كرده است كه زنان رو در رو بهتر به آموزش پاسخ مي‌دهند. بنابراين برگزاري كارگاه موثرتر از توزيع بروشور است. در 74كارگاه آموزشي كه در سراسر كشور برگزار كرده‌ام، مي‌توانم به جرأت بگويم كه چندين بيمار با معاينه رايگان كشف كرده‌ام درحالي‌كه خودشان هيچ اطلاعي از بيماري خود ندارند.
- غربالگري زودهنگام ولي رها شده
اگرچه زنان در مورد غربالگري بيماري‌ها در سنين مختلف هوشيارانه‌تر عمل مي‌كنند ولي روند درمان را پيگيري نمي‌كنند و نيمه‌كاره رها مي‌كنند. دكتر محمدرضا مير، عضو هيأت مديره هيأت انجمن سرطان ايران رئيس بخش جراحي سرطان بيمارستان امام خميني در گفت‌وگو با همشهري با اشاره به اين ويژگي فرهنگي گفت: معمولا زنان بيشتر از مردان نسبت به انجام معاينات توصيه شده پزشكي و غربالگري‌ها توجه نشان مي‌دهند اما بسياري از بيماري‌ها ازجمله سرطان در دوره‌هاي اوليه بروز نشانه‌هاي آشكاري ندارند.
وي گفت: تحقيقات اثبات كرده كه عوامل ژنتيك و ارثي مهم است به‌طوري كه در زناني كه مادر يا خواهر آنها به سرطان پستان مبتلا بوده‌اند، احتمال ابتلا دوبرابر افزايش پيدا مي‌كند. بيماري سرطان پستان مانند ساير بيماري‌هاي سرطان 4مرحله اول تا چهارم دارد. مرحله اول آن كاملا قابل علاج قطعي است. مرحله دوم و سوم، مرحله كلينيكي است كه بيمار بايد تحت درمان‌هاي خاص و عمدتا جراحي و شيمي‌درماني قرار گيرد اما مرحله چهارم زماني است كه بيماري خيلي پيشرفت كرده است و كار زيادي براي آن نمي‌توان انجام داد. دكتر لعبت گرانپايه با اشاره به اينكه اگر بيماري در مرحله صفر يا يك تشخيص داده شود، فرد به‌راحتي به زندگي طبيعي باز‌مي‌گردد و عوارض روحي ناشي از برداشتن پستان را نخواهد داشت، گفت: تعداد زيادي از بيماران مبتلا به سرطان پستان را افراد زير ۳۰سال تشكيل مي‌دهند؛ متأسفانه بيمه‌ها درمان‌هاي تكميلي و ترميمي پس از جراحي را جزء فرايند درمان به‌حساب نمي‌آورند. درحالي‌كه اين افراد به لحاظ رواني تمايل دارند با ظاهري طبيعي به جامعه برگردند.
- لزوم انجام ماموگرافي براي زنان بالاي 35 سال
از 20سالگي همه خانم‌ها بايد هر‌ماه در بين روزهاي 7تا 10سيكلي قاعدگي خود را معاينه كنند. زنان يائسه و يا كساني كه رحم ندارند، اول هر‌ماه را به صورت ثابت اين كار را انجام دهند.
۲۵ تا ۳۵ سالگي هر سال و از 35سال به بعد هر ۶ماه يك‌بار براي معاينه به جراح عمومي مراجعه كنند، حتي اگر مشكلي وجود ندارد.
از 35تا 50سالگي هر 2، 3سال و از 50سالگي هر سال بايد ماموگرافي انجام شود.
در مواردي كه سابقه خانوادگي وجود دارد، 10سال زودتر مراحل بالا بايد شروع شود.
نظر شما